Với tổng mức đầu tư điều chỉnh 6.742 tỷ đồng, dự án khởi công tháng 9/2011, dự kiến hoàn thành tháng 12/2014, nhưng hiện nay công tác GPMB đối với dự án này vẫn đang còn tồn tại với 348 hộ đất thổ cư trên địa phận huyện Sóc Sơn chưa được hoàn thành.

Đây được xem là khó khăn chính ảnh hưởng đến tiến độ dự án hoàn thành vào tháng 12/2014 theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải.

Khu tái định cư cũng vướng… GPMB

Khónhất của việc GPMB nơiđây là giữa chính quyền vàngười dân chưa đồng thuận được vấn đề tái định cư. Ông Nguyễn Văn Dũng, ở thôn Thái Phù, xã Mai Đình, huyện Sóc Sơn, cho biết mong muốn của gia đình ông là đến khu tái định cư mới được cấp mặt bằng đất tương đương với diện tích đang ở, đồng thời khu tái định cư có hệ thống đường, điện, nước thì gia đình ông sẽ chuyển ngay. Tuy nhiên, phương án được UBND huyện Sóc Sơn đưa ra cách đây hai hôm là các hộ dân sẽ được di chuyển tạm thời đến nhà tái định cư tại xã Tiên Dược và được hỗ trợ mỗi khẩu 30 kg gạo/1 tháng trong 6 tháng.

“Đấy là lời hứa trước mắt còn chúng tôi sẽ không biết đến khi nào mới có khu tái định cư ổn định. Chưa kể nơi chúng tôi tái định cư cách cách đồng của gia đình gần chục km, khó khăn trong việc đi lại cho sản xuất, kế sinh nhai hằng ngày”, ông Dũng bày tỏ.

Ngoài ra, một sốvấnđề như mứcđền bù cũng chưađạt được tiếng nói đồng thuận. Nằm trong diện bị thu hồi gần như toàn bộ diện tích đất ở, ông Phạm Bá Đông cho biết ngôi nhà của gia đình ông xây dựng bê tông cốt thép từ năm 1995, với kết cấu 3 tầng trên diện tích 45 m2 nhưng chính sách hỗ trợ cho phần di dời tài sản chỉ có 10%, một con số quá nhỏ.

Đa số người dân băn khoăn mức đền bù không sát giá thị trường. Theo ông Đông, tại thôn Thái Phù,các gia đình có diện tích sát mặt đường theo giá thị trường hiện nay 15-20 triệu đồng/m2, thế nhưng chính sách đền bù của Thành phốđưa ra cách đây1 năm trả cho dân 1,9 triệu đồng/m2, do vậy, dân không đồng thuận.

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tửChính phủ, Chánh Văn phòng UBND huyện Sóc Sơn HồViệt Hùng cho biết theo chỉđạo của Thành phố, huyện có kế hoạch xây dựng một khu tái định cư tập trung nằm trên hai xã Mai Đình-Tiên Dược với ý định ban đầu phục vụ cho tất cả người dân của các dự án trọng điểm trên địa bàn huyện cần tái định cư. Tuy nhiên, khi thực hiện có bất cập, không giống việc tái định cư ở thành thị, người dân ở đây đa số là nông dân làm nông nghiệp nên việc từ xã này sang xã kia để ở và làm việc hằng ngày, chẳng hạn có những hộ dân bị thu hồi đất ở vị trí cách khu tái định cư tới 18 km,vô cùng khó khăn.

Do vậy, huyện Sóc Sơn đề xuất phương án tái định cư phân tán tại chỗ, TP. Hà Nội cũng đã đồng ý hình thành thêm hai khu tái định cư bao gồm Phù Lỗ và Quang Tiến. Khu TĐC Phù Lỗ phục vụ cho các hộ dân tại xã Phù Lỗ, khu TĐC Quang Tiến phục vụ cho dân ở xã Quang Tiến. Khu tái định cư Mai Đình-Tiên Dược phục vụ cho người dân xã Mai Đình.

Tuy nhiên, đến nay ba khu tái định cư này đều chưa xây dựng xong vì chưa giải phóng được mặt bằng. Thành phố đã chỉ đạo quyết liệt và các thủ tục được rút ngắn thời gian nhưng vẫn không thể bỏ bớt được các khâu, dẫn đến chậm, ông Hùng giải thích.

Bản "đồng ca" của nhiều dự án

Không chỉriêng dự ánđường nối sân bay Nội Bài đến cầu Nhật Tân, theo Bộ Giao thông vận tải, hầu hết các dự án giao thông trọng điểm của ngành đều rơi vào hoàn cảnh tương tự.

Dựán cao tốc Hà Nội-Thái Nguyênvới chiều dài 61,313 km qua địa phận Hà Nội, Bắc Ninh và Thái Nguyên, các gói thầu nhìn chung chậm so với kế hoạch, gói thầu PK 1A sản lượng đạt 68,14%, gói thầu PK 1B sản lượng đạt 74,32%, gói thầu PK 1C đạt 65,60%, duy có gói thầu PK2 đã thông xe vào ngày 15/7. Theo tiến độ phải hoàn thành GPMB trong tháng 5/2013 nhưng đến nay mới chỉ làm được phần thuộc địa phận huyện Đông Anh; 2,37ha đất trên địa bàn huyện Gia Lâm và Sóc Sơn vẫn vướng mắc do dân kiến nghị nâng giá đền bù hoặc đang khó khăn trong việc xác định giá đất ở làm căn cứ bồi thường.

Tương tự, dựán cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, được thiết kế với vận tốc 120km/giờ, hiện dựán cũng đang chậm tiến độ, theo báo cáo của Tổng công ty Vidifi, công tác giải phóng mặt bằng đã đạt 98,97%, mặc dù vậy, với số phần trăm ít ỏi còn lại vẫn đang vướng mắc đã kéo dài nhiều năm, cũng làm ảnh hưởng không nhỏ tới công tác triển khai thi công của nhà thầu. Trong đó, quận Long Biên (Hà Nội) vướng 8 hộ đất thổ cư và một số hệ thống hạ tầng kỹ thuật chưa di chuyển được. Huyện Gia Lâm cũng tương tự, thậm chí một số hộ dân vẫn cản trở thi công.

Trênđịa bàn Hưng Yên còn vướng khánhiều, nhất là18.000 m2 đất nông nghiệp tại huyện Khoái Châu vàmột sốhệ thống đường ống xăng dầu tại huyệnÂn Thi. Ở Hải Dương cũng vướng nhiều tại các huyện Bình Giang, Tứ Kỳ, Thanh Hà, thị trấn Gia Lộc.

Đối với Hải Phòng, nan giải nhất là 3.500 m2 của 12 hộ dân phường Hải Thành chưa giải tỏa được. Nguyên nhân là không xác định được nguồn gốc đất, dẫn tới việc xác định chi phí bồi thường giữa người dân và hội đồng đền bù GPMB không thống nhất, các mốc thời gian trao trả mặt bằng được đưa ra nhiều lần nhưng luôn trượt tiến độ và đến nay vẫn rơi vào bế tắc .

Theo TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội xây dựng Việt Nam, cơ chế chính sách, thủ tục trong công tác GPMB ở đâu cũng thế cả, nhanh hay chậm là do con người.

Đồng tình với ý kiến này, Phó Cục trưởng Cục QLXD&CLCTGT Nguyễn Minh Tuyến bày tỏ: Cơ chế liên quan đến GPMB hiện nay khá đầy đủ. Trước đây có các Nghị định 22, 197, 84 và nay đang thực hiện theo Nghị định 69. Tháng 4/2013, Bộ GTVT cũng ban hành Quyết định 883 hướng dẫn thực hiện công tác bồi thường, tái định cư tại các dự án.

Việc chậm GPMB hiện nay cónhiều nguyên nhân chủquan, khách quan nhưng tác hại của việc này thì rất rõ ràng. Trong khi chính quyền các địa phương đang rất lúng túng giải quyết GPMB thì các tổ chức cho vay vốn quốc tế đưa ra lời cảnh báo về khả năng có thể ngừng cho vay nếu các dự án sử dụng vốn ODA không giải phóng được mặt bằng. Trên hết, những điều này còn dẫn đến cả vấn đề kỹ thuật, chất lượng dự án cũng như tác động không tốt về mặt xã hội, TS. Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường Việt Nam, thẳng thắn nói.

Theo Đan Lê