Chủ đầu tư dự án đã không tuân thủ đúng các quy định về chuyển đổi mục đích sử dụng đất, tổ chức đấu giá đất, thiết kế, thi công...

Vinataba Thăng Long là một trong 2 doanh nghiệp (DN) thuộc Tổng công ty Thuốc lá Thăng Long có tốc độ tăng trưởng cao, nộp ngân sách hơn 1.000 tỷ đồng/năm.

Sau khi di dời nhà máy sản xuất thuốc lá của Vinataba Thăng Long ra khỏi nội đô, khu "đất vàng" tại số 235 Nguyễn Trãi (Hà Nội) sẽ được đầu tư xây dựng thành tổ hợp văn phòng - trung tâm thương mại và dịch vụ nhà ở.

Lãng phí "đất vàng"

Thế nhưng, TTCP cho biết, Vinataba Thăng Long đã chậm tiến độ di dời nhà máy tới 15 tháng (tính đến thời điểm 12/2012). Với vai trò chủ đầu tư, DN này đã không thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất để đầu tư dự án, không tổ chức đấu giá theo quy định. Công ty mới ký hợp đồng hợp tác đầu tư với 5 công ty để xây dựng tổ hợp văn phòng - trung tâm thương mại và dịch vụ nhà ở.

Theo TTCP, việc thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công dự án này không đúng với hồ sơ mời thầu, hợp đồng thiết kế, vi phạm quy định về giám sát chất lượng thi công công trình… Điều này đã khiến dự án phải dừng thi công trong thời gian dài, làm tăng chi phí đầu tư. Đáng chú ý, tại dự án 235 Nguyễn Trãi, Vinaconex 2 - nhà thầu thi công, đã thuê thầu phụ thực hiện gói thầu số 5 (sản xuất và chế tạo nhà khung thép của phân xưởng sợi) khi chưa có ý kiến đồng ý của chủ đầu tư là vi phạm quy định của Nghị định 16 của Chính phủ.

Để xảy ra những sai phạm này, TTCP chỉ rõ, "trách nhiệm thuộc về Chủ tịch, giám đốc, phó giám đốc phụ trách các dự án dầu tư xây dựng, giám đốc kiêm trưởng ban xây dựng dự án đầu tư mở rộng công ty và Ban quản lý dự án". Bên cạnh đó, lãnh đạo của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam cũng có trách nhiệm liên quan đến việc chậm di dời nhà máy, thiếu kiểm tra giám sát, phát hiện và xử lý sai phạm của chủ đầu tư, các nhà thầu tư vấn, thiết kế, thi công…

TTCP còn phát hiện một số sai phạm trong quá trình đầu tư trên khu đất số 3 Nguyễn Huy Tưởng (Hà Nội). Cụ thể, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam đã phê duyệt về chủ trương cho Vinataba Thăng Long sử dụng quyền đang được thuê đất để góp vốn đầu tư dự án với một công ty tư nhân. Vinataba Thăng Long đã ký hợp đồng, ủy quyền cho Công ty Hợp Phú thực hiện đầu tư kinh doanh dự án, mà không chuyển đổi mục đích sử dụng đất hoặc đấu giá lựa chọn nhà đầu tư.

Theo TTCP, việc làm này là trái với quy định của Luật Đất đai, Quyết định số 09 (năm 2007) của Chính phủ và Thông tư 03 (năm 2009) của Bộ KH&ĐT. Những sai phạm này có trách nhiệm của nhiều cá nhân, gồm Chủ tịch HĐQT và trưởng các phòng ban chức năng thuộc Tổng công ty, Chủ tịch, Giám đốc Vinataba Thăng Long và cán bộ các phòng ban.

Xuất khống hóa đơn

Trước những sai phạm nêu trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, giao Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam khẩn trương xác định nguyên nhân sai phạm trong quá trình thực hiện Dự án di dời nhà máy tại 235 Nguyễn Trãi. Đồng thời, xác định trách nhiệm và mức bồi thường thiệt hại do những vi phạm trong quản lý đầu tư xây dựng dự án đối với chủ đầu tư, nhà thầu tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công dự án này.

Quá trình thanh tra, TTCP cũng phát hiện ra một số bất cập trong quản lý, thu thuế đối với hoạt động kinh doanh thuốc lá, dẫn tới chưa thu đúng, thu đủ thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Cụ thể, Bộ Tài chính chưa xác định rõ cơ sở kinh doanh thương mại là nhà phân phối cấp nào trong hệ thống (cấp 1, cấp 2…), chưa quy định trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc điều chỉnh giá bán, xác định giá tính thuế TTĐB khi có chênh lệch trên 10% giữa giá bán của đại lý và nhà sản xuất. Đơn cử, có 3 DN là Công ty TNHH Thương mại Bắc Sơn, Công ty TNHH Thương mại Đức Huy, Công ty Cổ phần Vạn Thuận Phát bán giá bình quân vượt 10% so với giá bán của Vinataba Thăng Long, phải truy thu thuế TTĐB với số tiền hơn 487 triệu đồng.

Đáng nói là, TTCP phát hiện có dấu hiệu lập hóa đơn bán khống khi DN tư nhân Bình An và Công ty Cổ phần Đông A xuất hóa đơn giá trị gia tăng cho 2 cửa hàng tạp hóa đã ngừng hoạt động. Do đó, TTCP kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Cục Thuế TP Hà Nội, Cục Thuế tỉnh Thái Bình kiểm tra việc xuất hóa đơn khống của 2 DN này, nếu có dấu hiệu vi phạm thì chuyển cơ quan điều tra xử lý.

Ngoài ra, TTCP yêu cầu Vinataba Thăng Long nộp lại gần 58,4 tỷ đồng lợi nhuận được chia của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam khi phân phối lợi nhuận năm 2010 và năm 2011, chuyển về Quỹ hỗ trợ phát triển DN theo quy định.