Quy mô của hai Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP.HCM đang có sự chênh lệch đáng kể. Tính đến ngày 31/7/2013, vốn hóa thị trường của sàn HoSE đạt hơn 817.300 tỷ đồng, trong khi vốn hóa sàn Hà Nội đạt 94.550 tỷ đồng, tức là quy mô vốn hóa của sàn HoSe ở thời điểm hiện tại đang gấp 8,6 lần sàn Hà Nội.

Không phải ngẫu nhiên mà các nhà đầu tư hào hứng với thông tin doanh nghiệp chuyển sàn. Quy định ngặt nghèo hơn về vốn (sàn HoSe tối thiểu 120 tỷ còn sàn Hà Nội tối thiểu 30 tỷ), về kết quả kinh doanh (sàn HoSe yêu cầu có lãi 2 năm, sàn Hà Nội không quy định nhưng cả hai yêu cầu ROE>=5%)...đã khiến các doanh nghiệp sàn HoSe thu hút được sự quan tâm của các tổ chức lớn cũng như nhà đầu tư nước ngoài nhiều hơn sàn Hà Nội. 6 tháng đầu năm 2013, khối ngoại mua ròng 3.500 tỷ đồng trên HSX trong khi mua ròng 848 tỷ đồng trên HNX.

Ngay bản thân hai chỉ số chính của hai sàn là VN30 và HNX30, trong 7 tháng đầu năm 2013 trong khi Vn30-Index tăng 11,76% (từ 485,4 điểm lên 542,5 điểm) thì HNX-Index chỉ tăng 5,56% (từ 107,77 điểm lên 113,7 điểm).

Ngoài ra, một lí do khiến NĐT hào hứng với việc chuyển sàn của các doanh nghiệp là biên độ dao động giá ±20% trong ngày đầu giao dịch.

Mừng hụt?

Câu chuyện của CTCP Tập đoàn FLC (mã FLC) đã khiến không ít nhà đầu tư “mừng hụt”. Ngày 29/7 vừa qua là ngày giao dịch cuối cùng của FLC trên sàn Hà Nội trước khi chuyển sang giao dịch trên sàn HOSE vào ngày 6/8 tới đây.

Trong ngày 29/7, HoSE đã có thông báo về giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên của FLC trên sàn HoSE là 10.000 đồng/cp, trong khi giá đóng cửa cuối cùng trên sàn Hà Nội chỉ ở mức 5.500 đồng/cp, tức là những nhà đầu tư “lăn chốt” cổ phiếu FLC một tuần sau sẽ có lời ít nhất 45% (trong trường hợp FLC giảm sàn trong ngày đầu tiên giao dịch trên sàn HoSE); còn nếu FLC tăng trần trong ngày đầu chào sàn, nhà đầu tư FLC sẽ kiếm lời 118% trong 1 tuần.

Giá tham chiếu của FLC công bố không sai luật! Bởi theo quyết định số 189/QD-UBCK ngày 25/3/2009 của Chủ tịch UBCK Nhà nước, giá tham chiếu cho ngày giao dịch đầu tiên tại các SGDCK thực hiện theo Quy chế giao dịch của SGDCK mà tổ chức phát hành đăng ký niêm yết.

Đối với sàn HoSE, giá tham chiếu của cổ phiếu mới chuyển sàn sẽ được tính như cổ phiếu mới niêm yết lần đầu, theo đó tổ chức niêm yết và tổ chức tư vấn phải đưa ra mức giá dự kiến để làm giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên. Tức là giá tham chiếu trong ngày đầu không liên quan đến lịch sử giá trước đó mà căn cứ vào mức định giá của tổ chức niêm yết, miễn là hợp lý.

Trong trường hợp của FLC, nếu tính theo giá trị sổ sách căn cứ theo số liệu báo cáo tài chính kiểm toán năm 2012 công bố trong bản cáo bạch thì giá trị sổ sách của công ty này đạt 14.555 đồng/cổ phần, theo phương pháp giá thị trường là 6.675 đồng/cp và FLC chọn mức giá niêm yết 10.000 đồng/cp – mức giá ở giữa hai phương pháp định giá trên.

Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại phải căn cứ vào tình hình thị trường, nếu giữ giá tham chiếu 10.000 đồng/cp trong khi giá của FLC đóng cửa sàn Hà Nội chỉ ở mức 5.500 đồng/cp, có thể khiến FLC bị bán sàn liên tục trong nhiều phiên vì nhà đầu tư bán với giá nào cũng có lãi. Có lẽ đó là lí do, ngay hôm sau Sở đã đăng thông tin điều chỉnh giá tham chiếu của FLC trong ngày giao dịch đầu tiên là 5.500 đồng/cp, bằng với giá đóng cửa phiên cuối cùng trên sàn Hà Nội.

Phần thưởng cho nhà đầu tư kiên nhẫn

Câu chuyện của FLC không phải là trường hợp duy nhất. Ngày xưa, PPC của CTCP Nhiệt điện Phả Lại đã làm giới đầu tư chứng khoán năm 2006-2007 “choáng” trong ngày đầu tiên chào sàn.

PPC chào sàn ngày đầu tiên trên sàn Hà Nội vào ngày 19/5/2006 với giá đóng cửa 36.600 đồng/cp, đến ngày 11/1/2007, PPC niêm yết phiên giao dịch cuối cùng trên sàn Hà Nội trước khi chuyển sang niêm yết trên sàn HoSE với giá 65.400 đồng/cp. Thời điểm đó TTCK đang tăng nóng và hàng loạt cổ phiếu được nhà đầu tư ‘đua trần” nhiều phiên liên tiếp.

Ngày 26/1/2007, sau hơn 2 tuần tạm ngưng giao dịch để chuyển sàn, PPC niêm yết trên sàn HoSE với giá 105.000 đồng/cp, mức giá cao nhất trong lịch sử PPC, cao hơn giá đóng cửa sàn Hà Nội 60,5%. PPC sẽ giữ mãi kỷ niệm huy hoàng đó cho đến khi cổ phiếu này rơi xuống mức giá thấp nhất trong lịch sử 5.500 đồng/cp vào ngày 22/8/2011. Nhưng dù sao, sau 7 niêm chuyển sàn, PPC đã được đưa vào rổ cổ phiếu VN30, vào rổ cổ phiếu của FTSE Vietnam ETF và hiện cổ phiếu này đang thu hút được sự quan tâm của khá nhiều tổ chức.

Hay như trường hợp của CTCP Xuyên Thái Bình (PAN), công ty này giao dịch ngày cuối cùng trên sàn Hà Nội với giá đóng cửa 16.500 đồng/cp vào ngày 24/11/2010, trong ngày niêm yết đầu tiên tại sàn Hose vào ngày 24/11/2010, PAN tăng trần 20% lên 19.900 đồng/cp, tức là nhà đầu tư sau 3 tuần nắm giữ cổ phiếu PAN đã lời được hơn 20%. Đến nay sau 3 năm chuyển sàn, PAN hiện đang giao dịch với giá 31.000 đồng/cp.

CTCP Đầu tư xây dựng 3-2 (mã C32) chuyển từ sàn UpCOM sang sàn HoSe. Chốt phiên giao dịch cuối cùng ngày 23/11/2012 trên UpCom, C32 đứng giá 2.800 đồng/CP. Tuy nhiên, với tư vấn của công ty chứng khoán Maybank Kimeng, C32 đã quyết định niêm yết với giá tham chiếu dự kiến lên tới 18.000 đồng, bằng 6,4 lần thị giá chốt phiên giao dịch cuối cùng trên UpCoM. Công ty này có mức cổ tức 24%, EPS 6 tháng đầu năm 2013 đạt 2.377 đồng/cp. Chuyển sàn là một bước nhảy vọt của C32 và hiện mã này dao động quanh mức 15.000 đồng/cp.

Biên độ 20% trong ngày đầu chào sàn đã giúp khá nhiều nhà đầu tư kiếm lời nhưng không phải trường hợp nào cũng “may mắn” như vậy. SVI tăng trần 20% trong ngày đầu chào sàn nhưng sau đó giảm sàn 3 phiên liên tiếp, tuy nhiên giá cổ phiếu SVI ở thời điểm hiện tại đạt 36.000 đồng/cp, gấp đôi giá đóng cửa cuối cùng trên sàn Hà Nội trước đây.

Canh bạc chuyển sàn rõ ràng là một giá hời cho các doanh nghiệp, nhưng với yêu cầu khắt khe của sàn HoSE khi Bộ tài chính ban hành Nghị định 58 quy định chuẩn niêm yết mới trên hai sàn áp dụng từ ngày 15/9/2012...thì việc chuyển sàn không phải “cứ muốn là được”. Thực tế sàn Hà Nội có rất nhiều doanh nghiệp “thừa tiêu chuẩn” niêm yết trên sàn HoSe nhưng ở thời điểm hiện tại chưa có kế hoạch chuyển sàn như ACB, PVS, PLC…và sàn Hà Nội vẫn có sự hấp dẫn riêng đối với nhà đầu tư khi giao dịch với biên độ 10% thay vì 7% như sàn HoSE.

Phương Mai