Lực cầu yếu, "bát cơm" của doanh nghiệp cũng dần vơi đi. Cùng với đó là cắt giảm chi phí, cắt giảm nhân sự để sống còn.

Phải cắt giảm nguồn lực mềm

Nói về sức mạnh doanh nghiệp, người ta nói nhiều hơn đến các chỉ số tài chính, đến nguồn lực vốn...Ít khi, nguồn lực mềm và là nguồn lực quan trọng nhất của doanh nghiệp là bộ máy nhân sự được nhắc tới.

6 tháng đầu năm 2013, nhiều doanh nghiệp có kết quả kinh doanh khả quan vẫn tăng tuyển dụng. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp đã phải cắt giảm mạnh nhân sự. Có thể là để sinh tồn, có thể là để tái cấu trúc.

Nhiều doanh nghiệp tăng lãi cũng giảm mạnh nhân sự

Tại thép Việt Ý (VIS), sau công cuộc tái cấu trúc công ty bằng cách sáp nhập Luyện thép Sông Đà thì nhân sự cũng biến động mạnh. Sau khi cắt giảm bớt nhân sự hồi năm 2012, VIS tiếp tục giảm 26 người trong 6 tháng đầu năm 2013, còn 998 người. Kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm của VIS bắt đầu đi lại vào guồng sau đợt tái cơ cấu. LNST 6 tháng đầu năm đạt gần 26 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ.

Với GAS, một doanh nghiệp đầu ngành về kinh doanh khí và dịch vụ khí. Dù lãi lớn hơn 7.000 tỷ đồng 6 tháng với mức tăng trưởng lợi nhuận 54,6% nhưng tổng số nhân viên (tính riêng công ty mẹ) cuối quý 2/2013 đạt 1.084 người, giảm 14 người so với đầu năm.

Lãi của PET giảm không đáng kể so với cùng kỳ. Doanh thu vẫn giữ mức tăng trưởng tốt. Tuy nhiên, PET giảm 152 nhân sự trong 6 tháng đầu năm còn 2.530 người tại thời điểm 30/6/2013.

Tại "đại gia" ngành dược DHG, dù cả tập đoàn chỉ giảm 6 nhân sự trong 6 tháng còn 2.758 người cuối quý 2 nhưng riêng công ty mẹ lại cắt giảm khá mạnh: từ 2.355 người đầu năm còn 2.190 người cuối quý 2. Kết quả lợi nhuận hợp nhất 6 tháng chỉ giảm gần 7% trong khi kết quả riêng công ty mẹ giảm hơn 9% so với cùng kỳ.

Giảm đến đâu thì vừa?

Ranh giới giữa tái cơ cấu nhân sự để có bộ máy hoạt động hiệu quả hơn và chuyện không tạo đủ công ăn việc làm cho người lao động rất mong manh.

Một doanh nghiệp tốn không ít giấy mực truyền thông năm ngoái là SHN cũng đã công bố BCTC  soát xét 6 tháng. "Sự lỗ" vẫn đeo đẳng bám theo SHN dù công ty đã lên và thực hiện hàng loạt kế hoạch cắt giảm chi phí. Số lao  động thường xuyên của Công ty tại ngày 30/06/2013 là 15 người (tại ngày 31/12/2012 là 20 người) tương đương mức giảm 25% chỉ trong 6 tháng. Cũng không biết nên vui hay buồn với sự cắt giảm này khi một công ty có khối tài sản gần 290 tỷ đồng nay chỉ 15 người làm việc.

Báo cáo tài chính riêng công ty mẹ Minh Phú quý 2/2013 cho biết, cuối quý 2/2013 công ty có 5.732 nhân viên, giảm mạnh so với mức 5.979 nhân viên hồi đầu năm. Vua tôm Minh Phú đang trải qua giai đoạn khá khó khăn khi thị trường xuất khẩu gặp nhiều rào cản. Lãi sau thuế 6 tháng đầu năm đạt hơn 34 tỷ đồng, giảm mạnh so với con số gần 280 tỷ đồng cùng kỳ năm 2012.

6 tháng đầu năm 2013,  DCT gánh lỗ 74 tỷ đồng, lỗ sâu hơn mức lỗ 4,85 tỷ đồng cùng kỳ năm 2012. 6 tháng đầu năm 2013, DCT đã giảm mạnh số nhân viên từ mức 526 người đầu năm còn 473 người cuối quý 2 tương đương mức giảm 10%.

Đào thải là lẽ tự nhiên khi kinh tế trở nên khó khăn hơn. Cuộc chiến giảm nhân sự xảy ra ở nhiều công ty là điều dễ hiểu khi tổng cầu trên thị trường đang giảm sút khiến nguồn thu của doanh nghiệp eo hẹp dần. Giảm bớt nhân sự hợp lý sẽ giúp công ty tiết giảm bớt chi phí và có sức cạnh tranh hơn.

Tuy nhiên, giảm nhân sự cũng nhiều mặt trái. Như SHN, cơ hội nào cho công ty sống khỏe trở lại nếu nhân sự chỉ còn tổng cộng 15 người? Giả ví dụ như khủng hoảng bởi Nguyễn Anh Quân qua đi, công ty có sức khỏe tài chính tốt hơn thì SHN có vực dậy được hay không? Liệu, công ty có phải đối mặt với khủng hoảng tiếp theo còn đáng sợ hơn: tổ chức công ty lại từ con số 0?

Thanh Hiên