Trong thời gian gần đây, một số nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế - tài chính đã tỏ ra lạc quan với mức lạm phát 7% hiện nay và trong thời gian tới. Có người còn dám cả quyết "không sợ lạm phát", dù cho xuất khẩu, dòng vốn đầu tư nước ngoài, kiều hối giảm, du lịch quốc tế gặp khó khăn.

Tuy nhiên, diễn biến tình hình kinh tế thế giới, biến động giá vàng, đô la trên thị trường thế giới, nhất là biến động có tính sốt nóng của giá vàng, tỷ giá USD/ VNĐ trên thị trường trong nước trong khoảng thời gian ngắn gần đây đã hé lộ triệu chứng lâm sàng rất đáng lo ngại cho sức khỏe của đồng tiền VN, báo hiệu khá rõ nét sự mất giá của VNĐ so với vàng và đồng đô la Mỹ, mặc dù đồng USD đang bị mất giá so với nhiều đồng tiền khác.

Có thể nói, đây là những nguy cơ trực tiếp trước mắt tác động đến giá trị VN đồng, nếu chúng ta không có biện pháp ngăn chặn kịp thời có thể tác động đến nguy cơ lạm phát cao ngay trong giai đoạn phục hồi sắp tới.

Mặt khác, chúng ta cần phải tỉnh táo, thực sự cầu thị để thấy rằng, hai biến động trên (giá vàng và tỷ giá USD/VNĐ) do hiện tượng xuất khẩu vàng trong thời gian qua và chủ trương không cho nhập khẩu vàng trong thời gian gần đây kết hợp với nhau như một bản hòa tấu tạo nên cơn sốt vàng và đô la trên thị trường trong nước mấy ngày gần đây.

Người ta đổ xô đi mua vàng để bảo toàn vốn, hoặc với kỳ vọng giá vàng sẽ tiếp tục  lên cao, bán ra hưởng chênh lệch. Đó là nhu cầu có thực, có tính chất tập trung nên đã làm cho mất cân đối nghiêm trọng quan hệ cung - cầu vàng, đẩy giá vàng leo thang làm chóng mặt cả người mua lẫn người bán.

Người bán vàng chóng mặt vì bỗng chốc thu được lãi lớn và cạn kiệt nguồn cung. Người ta phải đổi đô la để nhập lậu vàng về tiếp tục bán. Từ đó, họ đã vô tình đẩy tỷ giá USD/VNĐ lên, mặc dù giá USD đang mất giá so với nhiều đồng tiền khác.

Như vậy, trong điều kiện hiện nay trên thị trường trong nước giá vàng và tỷ giá USD/VNĐ đã tác oai tác quái, bất chấp, hoặc không hoàn toàn phụ thuộc diễn biến giá vàng và USD trên thế giới nên chúng ta không thể đổ lổi cho thị trường thế giới trong chuyện này. Ta phải suy ngẫm từ chủ trương xuất khẩu vàng và không cho nhập khẩu vàng trong thời gian gần đây.

Mặt khác, nếu nhìn xa hơn trong giai đoạn tới khi kinh tế được phục hồi trên nhiều nước, sẽ có lợi cho xuất khẩu, du lịch, dòng vốn đầu tư vào VN, nhưng cũng đồng thời đẩy giá cả một số vật tư, nguyên liệu, máy móc thiết bị lên theo đà phục hồi kinh tế. Điều này cộng hưởng với độ trễ của các gói giải pháp kích thích kinh tế của các nước cũng có thể tác động đến lạm phát trên thế giới và đến nguy cơ lạm phát cao trong nước ta.

Tất cả những diễn biến trên có thể trở thành những cạm bẫy của "cơn giông" lạm phát cao đối với chúng ta trong giai đoạn hồi phục sắp tới mà các nhà điều hành, hoạch định chính sách không thể bỏ qua vì những dự báo lạc quan thái quá.

Tác giả: Phạm Minh Trí