Chênh lệch giữa giá vàng trong nước với thế giới đựơc thu hẹp, tình trạng găm hàng, đầu cơ... gây khan hiếm vàng ảo để trục lợi cũng không còn xuất hiện…

Tuy nhiên, 10 ngày (từ khi mạng lưới mới đi vào hoạt động) là khoảng thời gian quá ngắn ngủi để khẳng định NHNN đã hoàn toàn thành công trong điều hành thị trường vàng miếng. Phía trước còn rất nhiều khó khăn, phức tạp và thách thức cần giải quyết.

Phát huy vai trò “nhạc trưởng”

Theo NHNN, ngay trong năm 2013, sẽ tiếp tục tăng cường các hoạt động quản lý và điều hành thị trường vàng miếng trên cơ sơ hoàn thiện nền tảng pháp lý và áp dụng các chính sách, biện pháp cần thiết, tạo cơ sở để tham gia thị trường với vai trò là người kiến tạo, tổ chức sắp xếp chặt chẽ thị trường vàng. Trong đó, một trong những nội dung quan trọng đang và sẽ tiếp tục được ưu tiên giải quyết là xây dựng và vận hành “trơn chu” nhất có thể đối với mạng lưới mua, bán vàng miếng.

Nhiều ý kiến nhìn nhận, nếu so với mạng lưới kinh doanh vàng thả nổi, ra ngõ là gặp cửa hàng vàng như trước đây thì mạng lưới kinh doanh vàng miếng mới tuy có bị thu hẹp đi về số lượng và bất tiện hơn về địa lý (vì nhiều người dân sẽ phải đi xa hơn một chút để mua, bán vàng) nhưng bù lại, “chất” sẽ tăng đáng kể. Bởi, tham gia vào mạng lưới này có nhiều NHTM với hệ thống mạng lưới rộng khắp nên tại các phố huyện, thị trấn, thị tứ trên cả nước sẽ đều có cửa hàng vàng. Mặt khác, các DN tham gia vào mạng lưới này đều là DN kinh doanh vàng lớn, có uy tín cao. Bên cạnh đó, tính minh bạch và thuận lợi trong mua bán vàng miếng cũng được tăng cường trong khi quyền lợi của khách hàng được bảo đảm hơn.

Hơn nữa mạng lưới kinh doanh vàng miếng cũng không phải chỉ dừng ở con số hiện tại mà trên cơ sở nhu cầu thực tế ở các địa phương, NHNN có thể sẽ tiếp tục xem xét, cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đáp ứng đủ điều kiện, hồ sơ, thủ tục kinh doanh.

NHNN cũng sẽ theo dõi, giám sát chặt chẽ quá trình tất toán số dư huy động và cho vay vốn bằng vàng của các TCTD; đồng thời sẽ nghiên cứu, áp dụng các biện pháp hỗ trợ cần thiết để quá trình tất toán này được thực hiện đúng tiến độ và quy định của NHNN. Liên quan đến vấn đề này, NHNN sẽ tiếp tục có các biện pháp để đẩy nhanh tiến độ gia công vàng miếng SJC từ vàng miếng thương hiệu khác để hỗ trợ cho các TCTD có nguồn vàng chi trả cho các khoản huy động, giữ hộ đến hạn.

Song song với đó, một trong những vấn đề mà nhiều ý kiến lo ngại là khả năng hình thành thị trường ngầm, thị trường chợ đen về vàng miếng khi mạng lưới bị co hẹp. Tuy nhiên, theo một chuyên gia về vàng, lo ngại này không lớn nếu công tác thanh tra, giám sát và quản lý thị trường làm tốt; cùng với đó là thực hiện nghiêm các chế tài xử phạt.

Như vậy, với các biện pháp và công cụ của mình, NHNN sẽ phát huy tối đa vai trò là người kiến tạo, tổ chức sắp xếp – hay vai trò “nhạc trưởng” trong điều hành thị trường này.

Tiến tới vai trò người mua bán cuối cùng

Nhận định về mạng lưới kinh doanh vàng mới, một chuyên gia về vàng khẳng định: Hệ thống kinh doanh vàng miếng không có gì trục trặc, như vậy là “ngon lành” rồi. Giờ chỉ còn một công đoạn là làm sao để giá vàng trong nước sát với thế giới nữa. Tuy nhiên, “ứng xử” với giá vàng không dễ vì nó biến động từng giây, từng phút. Giá vàng trong nước bị ảnh hưởng bởi khá nhiều yếu tố, đặc biệt là giá vàng quốc tế. Trong đó, sự lệch pha về thời gian giữa giá vàng quốc tế với Việt Nam cũng là một tác động không nhỏ.

Ông Đỗ Minh Phú - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI cho rằng, việc điều tiết, kiểm soát giá vàng là bài toán mà NHNN cần tính toán rất kỹ. “Nhưng chúng tôi tin tưởng rằng, một khi đã thực hiện theo cơ chế của thị trường thì chắc chắn NHNN sẽ chọn lựa những giải pháp phù hợp”, ông Phú nói.

Được biết khi thị trường vàng miếng đã hoạt động tương đối ổn định, để thực hiện giai đoạn cuối cùng về xóa bỏ “vàng hóa” nền kinh tế, NHNN sẽ thực hiện vai trò người mua bán cuối cùng trên thị trường vàng miếng nhằm đảm bảo sự lưu thông của thị trường và tăng Dự trữ ngoại hối Nhà nước bằng vàng. Hiện có khá nhiều ý kiến về vai trò này của NHNN. Trong đó, chủ yếu các ý kiến cho rằng NHNN sẽ thực hiện điều này bằng một trong 2 cách:

Thứ nhất, NHNN sẽ áp đặt giá, tức là NHNN sẽ áp đặt giá mua, giá bán và toàn thị trường đi theo giá đó.

Thứ hai, NHNN đặt ra một khung giá (có giá sàn và giá trần). Trong khoảng đó thì các DN có thể căn cứ tùy năng lực thực tế, khả năng tham gia thị trường, xu hướng thị trường… để tham gia. Ông Đỗ Minh Phú cho rằng, theo cách này thì khả năng điều tiết giá vàng theo thị trường sẽ tốt hơn. “Bản thân tôi ủng hộ phương án thứ hai”, ông Phú nói.

Được biết, NHNN cũng đang khẩn trương xây dựng phương án chuyển hóa nguồn lực vàng trong nước để phục vụ cho sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế đất nước. Câu chuyện chống vàng hóa, chống đô la hóa là rất khó khăn, lâu dài và có thể gặp phải những trở ngại bước đầu. Tuy nhiên nếu nhất quán chính sách, quyết liệt trong điều hành và được sự ủng hộ đồng thuận cao của người dân, các thành phần tham gia thị trường thì mục tiêu chung sẽ thành công.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành Ngân hàng năm 2013, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo, NHNN cần tiếp tục phát huy kết quả đạt được để làm tốt hơn trong thời gian tới trên cơ sở đảm bảo 3 yêu cầu: Quản lý tốt thị trường vàng không để vàng gây tác động gây bất ổn kinh tế vĩ mô như trước đây; Đảm bảo các quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người dân; Và, cố gắng dần đưa vàng trở thành nguồn lực kinh tế để đầu tư phát triển. NHNN đang có nhiều bước đi đúng lộ trình và quyết liệt để thực hiện các yêu cầu đó.