Thu đổi như ngoại tệ

Bà Nguyễn Thị Minh chủ tiệm vàng K.N (Q.5, TP. Hồ Chí Minh) cho biết, hai tháng gần đây, tiệm vàng liên tục nhận được lời chào mời làm đại lý thu mua vàng miếng loại 5 phân, 1 chỉ, 2 chỉ, 3 chỉ cho một DN kinh doanh vàng lớn trong thành phố.

Theo đó, DN này đặt điều kiện khi thu mua được vàng do họ sản xuất ra (phi SJC) bán lại cho họ theo giá thỏa thuận. Ngược lại DN cung ứng vàng miếng cho các tiệm vàng chấp nhận làm đại lý với giá sẽ mềm hơn giá bán lẻ để tiệm vàng có lời.

Tuy nhiên chỉ những tiệm vàng có mối khách hàng lớn ở các tỉnh lẻ mới dám chấp nhận điều kiện của DN đưa ra. Do lời lãi mỗi miếng vàng chỉ được mấy chục ngàn đồng nên các tiệm bán lẻ với mối bạn hàng trong thành phố khó chấp nhận được hình thức đại lý thu mua vàng miếng như vậy.

Cũng được chào mời mở đại lý mua bán vàng miếng cho một Trung tâm kinh doanh vàng có giấy phép, anh Trần Ngọc Hoàn chủ một DNTN kinh doanh vàng tại đường Lê Thánh Tôn lắc đầu không chịu nổi điều kiện phía đối tác đưa ra.

Theo anh Hoàn, 3 tổ chức có giấy phép kinh doanh vàng đã mời chào tiệm vàng nhà anh bán vàng miếng cho họ với 3 mức tiêu thụ vàng miếng khác nhau. Trường hợp một tháng tiêu thụ hết 100 lượng vàng thì nộp cho trung tâm kinh doanh vàng 10 triệu đồng, bán được 500 lượng nộp 20 triệu đồng, bán được 1.000 lượng thì nộp 30 triệu đồng. “Điều này là không thể, bởi hiện mỗi lượng vàng chỉ thu lợi nhuận 50-60.000 đồng, thì lấy đâu ra số tiền như vậy nộp cho DN, anh Hoàn nói.

Tại TP. Hồ Chí Minh có khoảng vài ba tiệm vàng lớn trước đây là đầu mối bán vàng miếng SJC, nay mới có thể dám làm đại lý bán vàng miếng cho các DN có giấy phép kinh doanh.

Thực tế những tiệm vàng lớn chấp nhận làm đại lý chỉ là trên giấy tờ, còn thực chất vẫn là một nhà đầu tư lớn trên thị trường vàng, chứ không phải đứng ra phân phối ăn chiết khấu theo đúng nghĩa đại lý. Nghĩa là tiệm vàng mua bán vàng với các DN lớn trên cơ sở chốt giá vàng và lấy vàng miếng về bán như một nhà đầu tư vàng thông thường. Việc ký hợp đồng đại lý cho phép tiệm vàng không có giấy phép kinh doanh vàng miếng, nhưng vẫn có thể đáp ứng vàng miếng cho khách hàng mỗi khi có nhu cầu và các tiệm vàng sẵn sàng thu mua vàng miếng khi người dân bán vàng cho tiệm.

Theo giới kinh doanh vàng, hoạt động giao dịch vàng miếng qua các “đại lý” như thế này chủ yếu là giới đầu cơ vàng, người tích trữ vàng phải là khách quen chủ tiệm vàng mới giao dịch.

Đại lý vàng miếng - trái luật

Bên cạnh việc tiệm vàng không đáp ứng được điều kiện số tiền khoán mà các trung tâm kinh doanh vàng có giấy phép ra giá cho các tiệm vàng, nhiều tiệm vàng hiện đang ngần ngại. Nguyên do trước đây các thương hiệu vàng đã từng đề nghị các tiệm vàng mua bán vàng miếng cho DN. Song nhiều tiệm vàng bị ăn “quả đắng” đối với việc thu mua vàng phi SJC một giá, đến khi mang vàng bán lại cho các DN sở hữu thương hiệu vàng miếng đó lại bị trả giá rất thấp.

Việc xung đột lợi ích này đã xảy ra trước khi Nhà nước có quy định mới về mua bán kinh doanh vàng miếng theo Nghị định 24. Ông Nguyễn Minh Hoàng, một nhà đầu tư vàng tại TP. Hồ Chí Minh nhìn nhận, hiện không phải đơn vị nào cũng có giấy phép mua bán vàng miếng. Trong khi kinh doanh nữ trang thì có mùa và lợi nhuận mỗi chỉ vàng nữ trang chỉ khoảng 200-300.000 đồng, nên rất có thể hình thức đại lý giao dịch vàng miếng ngầm hoạt động hoặc biến tướng tinh vi diễn ra phổ biến.

Phó Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, TCTD và DN được cấp phép kinh doanh vàng miếng mở đại lý kinh doanh, mua bán vàng miếng cho mình là trái với quy định luật pháp. Các đơn vị không có giấy phép kinh doanh vàng miếng do NHNN cấp, không được thực hiện mua bán vàng miếng trên thị trường với bất cứ hình thức nào. Đơn vị nào mua bán vàng miếng không đúng quy định của pháp luật, NHNN địa phương phối hợp với lực lượng chức năng kiểm tra, nếu phát hiện sẽ bị xử lý nghiêm.

Sau khi hoạt động kinh doanh, mua bán vàng miếng theo quy định mới, NHNN Việt Nam đã có chỉ đạo đến NHNN các địa phương thường xuyên kiểm tra hoạt động kinh doanh vàng và ngoại tệ trên địa bàn và có hình thức xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Theo một chuyên viên của Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam, rủi ro từ hoạt động mua bán vàng miếng dưới dạng đại lý cho một tổ chức kinh doanh có giấy phép rất lớn. Hầu hết các thỏa thuận giữa bên DN có quyền kinh doanh với bên đại lý không có một pháp lý nào bảo vệ. Nếu giá vàng biến động mạnh rất dễ dẫn đến xung đột về lợi ích và không có cơ quan nào có thể đứng ra bảo vệ cho tiệm vàng nhận làm đại lý phân phối vàng cho TCTD hay DN. Phần thua thiệt sẽ thuộc về đơn vị nhận khoán chui mua bán vàng miếng cho những tổ chức chào mời mở đại lý giao dịch vàng miếng.