Một trong những nguyên nhân khiến giá vàng giảm là kỳ vọng lạm phát cao không còn. Tuy nhiên, việc bà Janet Yellen sẽ chính thức nắm quyền Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ Fed từ tháng 2/2014 được dự báo sẽ khiến thị trường có những biến động đáng kể. Vì chủ trương của bà Yellen là tiếp tục duy trì các gói hỗ trợ, trong đó có gói cứu trợ thứ ba (QE3) – mỗi tháng tung ra 85 tỷ USD để mua lại các trái phiếu dài hạn nhằm giữ lãi suất thấp để kích thích đầu tư và các khoản vay.

Việc cung lượng tiền lớn ra nền kinh tế đe dọa đẩy lạm phát tăng. Nhưng thực tế là mặc dù Fed đã và đang duy trì tỷ lệ lãi suất thấp gần như bằng không, kể từ tháng 12/2008 đến nay, lạm phát vẫn không hề cao. Điều này khiến dự báo của các nhà đầu tư về việc giá vàng sẽ leo thang theo lạm phát đã không diễn ra. Và hậu quả là họ đã phải chịu mất tiền như tỷ phú Paulson.

Trong nước, giao dịch trên thị trường vàng vẫn khá yên ắng. Nếu như trong lần giá vàng giảm mạnh trước (tháng 6/2013) lượng người mua và bán là ngang nhau, thì lần này xu hướng chờ giá hạ tiếp để mua nhiều hơn. Hiện giá vàng trong nước vẫn cao hơn giá thế giới 4,3 triệu đồng/lượng – vẫn là mức chênh lệch hấp dẫn giới đầu cơ, nhập lậu vàng.

Ngày 21/11, trong phiên đấu thầu vàng miếng lần thứ 71, NHNN đã tổ chức đấu thầu thành công 14.800 lượng vàng trong tổng số 15.000 lượng chào thầu. Giá trúng thầu cao nhất của phiên này là 36,1 triệu đồng/lượng, giá trúng thầu thấp nhất là 36,07 triệu đồng/lượng. Mức giá này cao hơn so với giá mua vào tại thị trường trong nước từ 50.000 – 80.000 đồng/lượng.

Như vậy có thể thấy, cầu vàng của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn đã giảm, nhưng không phải đã hết. Tính đến thời điểm hiện tại, sau 71 phiên đấu thầu bán (từ 28/3/2013 đến nay), NHNN bán ra tổng số 1.740.500 lượng vàng trong tổng số 1.852.000 lượng chào thầu. Trả lời câu hỏi về việc bao giờ NHNN sẽ mở phiên đấu thầu mua vàng, lãnh đạo một vụ chức năng NHNN cho rằng: đó vẫn là chuyện của tương lai xa.

Khi cầu vàng miếng lớn thì vấn đề nguồn nguyên liệu càng trở nên nan giải đối với doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ. Vì hiện chỉ khi NHNN cấp phép thì một số doanh nghiệp, ngân hàng thương mại mới được nhập khẩu vàng. Hơn 1 năm qua, vàng nhập về chính ngạch chủ yếu dùng để sản xuất vàng miếng, đáp ứng các tổ chức tín dụng tất toán tài khoản huy động vàng. Vì thế, thời gian qua, các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ rất “đói” nguyên liệu. Một cửa khác là mua vàng từ các đơn vị trúng thầu của NHNN làm nguyên liệu, thì lại vấp phải vấn đề giá mua cao. Trong khi đó, chế tác lại không cần vàng chất lượng cao đến vậy.

Chính vì thế, có thể hiểu vì sao vàng nhập lậu vẫn hút khách và là nguồn nguyên liệu chính cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vàng trang sức. Tuy nhiên, đánh giá chung hiện nay là nhu cầu của khách hàng vẫn rất hạn chế. Vì thực tế thói quen của người dân Việt Nam vẫn là trang sức bằng vàng “bốn số 9”. Với những món đồ thực sự là trang sức, người kinh doanh kiếm lợi bằng sự lập lờ về tuổi vàng (lượng hợp kim không phải là vàng được “pha” vào). Khi chất lượng vàng trang sức được quản chặt, sẽ là thời kỳ khó khăn cho những đơn vị kinh doanh vàng.