Vẫn còn tình trạng "găm" USD?

Sau khi NHNN giảm biên độ tỷ giá từ 5% xuống 3% và tăng tỷ giá liên ngân hàng lên 17.941 VND/USD, thị trường ngoại tệ đã hạ nhiệt khi giá USD trên thị trường tự do "rơi" từ 19.900 VND/USD xuống 19.400-19.500 VND/USD. Giá USD của NHTM mặc dù tăng so với trước, nhưng vẫn ở dưới mức giá cho phép (18.500 VND/USD); mua vào - bán ra của NHTM đã có sự chênh lệch khoảng 10 VND.

Tuy nhiên, mấy ngày gần đây, giá USD mua vào - bán ra ở các NHTM chỉ còn chênh nhau khoảng 4 VND. Tại NHTM CP Ngoại thương (Vietcombank), ngày 16/12, giá USD được niêm yết ở mức 18.475 VND/USD (mua vào) - 18.479 VND/USD (bán ra). Trên thị trường "chợ đen", giá USD vẫn hơn giá của NHTM khoảng 1.000 VND/USD.

Không thừa nhận là căng thẳng hay thiếu USD, nhưng một lãnh đạo của NHTM ở Hà Nội cho biết, các NH vẫn chưa "dư dả" USD để phục vụ cho doanh nghiệp (DN), bởi do đang là thời điểm cuối năm, nên nhu cầu thanh toán nhập khẩu và trả nợ vay của DN khá lớn. Thêm vào đó, hiện vẫn còn tình trạng DN, người dân "găm" USD không chịu bán cho các NH.

Đại diện một DN về thiết bị công nghiệp cho biết, DN thường xuyên ký hợp đồng với các đối tác nước ngoài nên loại tiền giao dịch chủ yếu là USD. Mới đây, DN được đối tác thanh toán hợp đồng lớn bằng USD, nhưng sợ thị trường ngoại tệ biến động, nên DN giữ lại USD để chi trả cho những hợp đồng nhập khẩu từ nước ngoài thời gian tới chứ không bán lại cho NH.

Đại diện DN này lý giải, DN sợ tình trạng căng thẳng ngoại tệ sẽ còn tái diễn. Không chỉ riêng DN này, nhiều DN khác cũng có cách "ứng xử" tương tự, gây khó khăn cho các NHTM.

Tình trạng khá phổ biến khác là một số người dân đã tin vào những tin đồn được giới đầu cơ tung ra như nước ta sẽ phá giá VND, lượng dự trữ ngoại tệ của NHNN không đủ đáp ứng nhu cầu của NHTM… nên đi mua ngoại tệ tích trữ.

Không chỉ có USD, nhiều người còn "gom" cả một số ngoại tệ khác. Chính sự thiếu hiểu biết của người dân đã đẩy giá ngoại tệ trên thị trường "chợ đen" lên cao hơn nhiều so với giá của các NHTM, nhất là giá USD. Vấn đề đáng chú ý là người dân đi "gom" ngoại tệ, nhưng hầu hết chỉ giữ ở nhà mà không gửi tiết kiệm ở các NHTM cũng gây ảnh hưởng đến hoạt động ngoại hối của NHTM.


Mua - bán ngoại tệ trái phép diễn ra phức tạp

Lãnh đạo NHNN cũng thừa nhận, vào thời điểm cuối năm, hoạt động mua - bán ngoại tệ trái phép càng diễn ra tinh vi gây ảnh hưởng đến việc điều hành chính sách ngoại hối của NHNN. Diễn biến phức tạp, bất ổn của thị trường ngoại tệ và vàng trong thời gian qua có nguyên nhân là một số tổ chức, cá nhân có hành vi thu gom ngoại tệ, thực hiện kinh doanh mua, bán ngoại tệ trái phép, làm lũng đoạn thị trường, đồng thời đưa các tin đồn thất thiệt gây tâm lý hoang mang, bất ổn cho người dân làm ảnh hưởng đến thị trường tiền tệ.

Tình trạng mua bán ngoại tệ trên thị trường tự do không chỉ công khai như trước mà còn có các hình thức giao dịch ngầm. Vì vậy, cơ quan chức năng rất khó bắt quả tang hành vi mua bán ngoại tệ trái phép.

Hơn nữa, sự tồn tại của thị trường ngoại tệ tự do song song với thị trường chính thức với sức lan truyền của các tin đồn thất thiệt đã tạo tâm lý lo ngại cho người dân. Tại nhiều thời điểm, tỷ giá trên thị trường tự do có độ vênh lớn so với thị trường chính thức đã tạo điều kiện cho hoạt động găm giữ, đầu cơ, lũng đoạn thị trường.

Qua kiểm tra, các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung ở các tổ chức, cá nhân kinh doanh vàng bạc, không thuộc đối tượng được NHNN cấp giấy chứng nhận đăng ký đại lý đổi ngoại tệ và diễn biến phức tạp ở Hà Nội và Tp. HCM.

Ngoài ra, hiện tượng một số tổ chức, cá nhân cũng như một số phương tiện thông tin đại chúng (báo viết, báo điện tử…) thực hiện quảng cáo, niêm yết giá hàng hóa bằng ngoại tệ sai quy định vẫn tiếp diễn. Một số trường hợp còn đăng tải, công bố thông tin về tỷ giá mua, bán ngoại tệ trên thị trường chợ đen.

Để giải quyết tình trạng này, NHNN sẽ phối hợp với các ngành chức năng thường xuyên kiểm tra các đại lý đổi ngoại tệ, trên cơ sở đó xử lý nghiêm những đại lý hoạt động trái phép.