Đây là một trong những nội dung của dự thảo nghị định thay thế nghị định 160 hướng dẫn thi hành pháp lệnh ngoại hối.

Dự thảo này đang được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lấy ý kiến góp ý trước khi trình Chính phủ vào tháng 12-2013.

Mục tiêu chống đôla hóa

Một thành viên ban soạn thảo dự thảo nghị định (thuộc NHNN) giải thích mục tiêu của Nhà nước là chống đôla hóa nên cần phải hạn chế giao dịch bằng ngoại tệ trên lãnh thổ VN. Do vậy, quy định hiện hành cũng nhấn mạnh mọi giao dịch phải thực hiện bằng đồng VN, trừ một số trường hợp được phép giao dịch bằng ngoại hối như: các giao dịch với tổ chức tín dụng và tổ chức khác được phép cung ứng dịch vụ ngoại hối, tổ chức được điều chuyển vốn nội bộ bằng ngoại tệ chuyển khoản, được góp vốn bằng ngoại tệ để thực hiện dự án đầu tư nước ngoài tại VN...

Vị đại diện ban soạn thảo của NHNN cho rằng việc biếu, tặng, cho bằng ngoại tệ cũng là một giao dịch do phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch. Người tặng cho từ bỏ quyền sở hữu đối với số tiền đó, còn người được tặng cho thì nhận được quyền sở hữu với số tiền này.

“Trong vài năm qua, cơ quan thanh tra giám sát của NHNN rất khó xử lý với những trường hợp lách quy định cấm mua bán bằng ngoại tệ. Thực tế là hành vi mua bán ngoại tệ với số lượng rất lớn nhưng khi bị NHNN phát hiện và xử phạt thì họ nói là tặng, cho nhau” - vị đại diện ban soạn thảo cho hay.

Liệu có phải NHNN không quản được các trường hợp vi phạm nên đã quyết tâm cấm việc người ta tặng cho nhau bằng ngoại tệ? Vị đại diện NHNN cho rằng nếu muốn tặng, cho ngoại tệ thì người ta sẽ phải đổi sang tiền VN. Như vậy, bản chất quy định này là hạn chế chứ không cấm người dân cho biếu tặng bằng ngoại tệ.

“So với quy định hiện hành thì tới đây để biếu tặng cho bằng ngoại tệ không được phép nữa, chắc chắn tạo thêm chút phiền hà cho người dân khi phải đổi từ ngoại tệ sang tiền VN. Nhưng nói cấm tặng cho bằng ngoại tệ thì nghe ghê quá. Hiện tại chúng tôi vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến góp ý xây dựng cho dự thảo nghị định này làm sao để đảm bảo quyền lợi của người dân và mục tiêu chính sách của ta” - vị này cho hay.

Gửi tiền USD thì vẫn được rút tiền USD

NHNN cũng nêu trong dự thảo là các quy định khác vẫn được giữ nguyên. Cụ thể là việc công dân VN có ngoại tệ tiền mặt gửi tiết kiệm ngoại tệ tại tổ chức tín dụng vẫn được rút tiền gốc, lãi bằng ngoại tệ đã gửi. Tức là gửi USD thì nhận lãi và gốc bằng USD chứ không phải bằng tiền đồng.

Giải thích điều này, đại diện NHNN cho rằng thời gian qua do có sự chênh lệch lớn giữa lãi suất tiền gửi tiết kiệm và tiền gửi thanh toán bằng ngoại tệ, một số cá nhân là người nước ngoài đã chuyển ngoại tệ từ nước ngoài vào. Sau đó, họ chuyển số ngoại tệ đó sang tài khoản tiền gửi tiết kiệm ngoại tệ để hưởng chênh lệch lãi suất rồi tất toán toàn bộ gốc và lãi để chuyển ra nước ngoài.

Thực chất, đây là hoạt động đầu tư của các cá nhân người nước ngoài vào VN nhằm hưởng chênh lệch lãi suất. Điều này gây áp lực lên thị trường ngoại tệ của VN, đặc biệt là trong những thời kỳ căng thẳng ngoại tệ.

Một thành viên ban soạn thảo đặt vấn đề rằng pháp lệnh ngoại hối cấm chuyện nhận tiền gửi tiết kiệm của cá nhân nước ngoài. Nhưng không hiểu sao nghị định 160 lại quy định cho phép ngược lại. Do vậy, dự thảo quy định chỉ cho phép người cư trú là công dân VN được gửi tiết kiệm ngoại tệ tiền mặt tại tổ chức tín dụng là phù hợp với pháp lệnh hiện hành chứ không phải là quy định mới.

Theo Lê Thanh