Khởi tạo bởi : diembao |  Đăng bởi : tinkinhte  | Cập nhật: 26/01/2010 00:21
E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Siêu thị điện máy Exito ở thủ đô Caracas, Venezuela, phải đóng cửa từ trưa ngày 11-1 sau khi người mua vét hết hàng hóa trước khi cơ chế tỉ giá mới có hiệu lực.

Trong những ngày cuối tuần qua, người dân Venezuela đã đổ xô tới các cửa hàng điện tử tranh thủ mua ti vi, máy tính, điện thoại di động trước khi chúng tăng giá từ ngày thứ Hai 11-1 theo quyết định phá giá đồng tiền mà Tổng thống Hugo Chavez công bố trước đó.


Theo hãng tin Reuters, để đề phòng bất ổn, Chính phủ Venezuela đã ra lệnh cho quân đội phát hiện những cửa tiệm tăng giá bán hàng và đe dọa tịch thu sung công quỹ những doanh nghiệp nào có dấu hiệu đầu cơ hàng hóa.

“Tôi muốn vệ binh quốc gia phải ra đường cùng với nhân dân chống lại những kẻ đầu cơ. Hãy công khai lên án những kẻ đầu cơ và chính phủ sẽ can thiệp vào bất cứ doanh nghiệp nào, ở bất kỳ quy mô nào”, ông Chavez tuyên bố trên truyền hình tối Chủ nhật vừa qua.

Những động thái trên diễn ra sau khi Tổng thống Hugo Chavez đột ngột quyết định phá giá đồng tiền (đồng bolivar) và áp dụng cơ chế hối đoái mới với hai mức tỷ giá khác nhau.

Bắt đầu từ thứ Hai 11-1, các mặt hàng nhập khẩu thiết yếu cho đời sống sẽ được hưởng tỷ giá 1 đô la Mỹ ăn 2,6 bolivar trong khi các mặt hàng không thiết yếu như xe hơi, máy vi tính, vật liệu xây dựng… phải chịu tỷ giá 1 đô la Mỹ ăn 4,3 bolivar.

So với tỷ giá cố định áp dụng từ năm 2005 đến cuối tuần trước là 2,15 bolivar ăn 1 đô la Mỹ, đồng bolivar đã mất giá lần lượt là 21% và 100%.

Nhiều nhà phân tích cho rằng, quyết định phá giá đồng tiền là bước đi “bất khả kháng”, “không thể tránh khỏi” của ông Chavez dù trước đó ông nhiều lần cam kết sẽ không bao giờ làm điều đó.

Theo Tổng thống Chavez, việc phá giá đồng bạc sẽ giúp các doanh nghiệp nước này tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Ông cũng cho rằng, việc phá giá đồng tiền 100% đối với hàng nhập khẩu không thiết yếu sẽ giúp hạn chế nhập siêu, cân bằng nền kinh tế. Hiện kinh tế Venezuela đang gặp những lực cản lớn.

Là đại diện duy nhất của khu vực Mỹ Latinh trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC, Venezuela có nền kinh tế phụ thuộc hoàn toàn vào vàng đen; dầu mỏ đóng góp tới 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này. Khi giá dầu đột ngột giảm từ mức 147 đô la Mỹ/thùng vào giữa năm 2008 xuống mức 30 đô la Mỹ/thùng vào đầu năm 2009, kinh tế Venezuela gần như sụp đổ. Giá dầu tăng trở lại từ giữa năm ngoái và hiện dao động quanh mức 80 đô la Mỹ/thùng đã không đủ sức đưa nền kinh tế này ra khỏi suy thoái: trong khi các nước láng giềng hầu như đều đã hồi phục thì Venezuela vẫn còn phải chịu mức suy giảm -2,9% trong năm 2009. Kinh tế suy giảm, cộng với mức lạm phát 25%, cao nhất khu vực, đè nặng lên cuộc sống người dân và buộc Chính phủ Venezuela phải có những chính sách táo bạo.

Bộ trưởng Kế hoạch Venezuela Jorge Giordani nói rằng, việc phá giá có khả năng tăng sức cạnh tranh của các mặt hàng xuất khẩu như cà phê và ca cao trên thị trường quốc tế, đồng thời doanh thu cho ngân sách (tính bằng đồng bolivar) từ dầu thô cũng sẽ tăng, tạo điều kiện cho chính phủ đẩy mạnh các chương trình phúc lợi xã hội. Công ty Dầu khí quốc gia Venezuela, PDVSA - hiện đang chật vật tìm cách tăng nguồn thu để thanh toán cho các chương trình phúc lợi của chính phủ - cho rằng cơ chế tỷ giá mới sẽ góp phần tháo gỡ những khó khăn của họ gây ra bởi giá dầu thấp hơn dự báo và biến động thất thường.

Nguồn tài nguyên dầu mỏ dồi dào và sự phụ thuộc vào nó đã góp phần làm triệt tiêu các ngành công nghiệp khác ở Venezuela. Thêm vào đó, trong 11 năm cầm quyền, Tổng thống Hugo Chavez đã tiến hành nhiều chính sách nhằm gia tăng quyền kiểm soát của nhà nước đối với nền kinh tế như quốc hữu hóa phần lớn các cơ sở công nghiệp nặng, sung công các trang trại lớn ở nông thôn… Chính vì thế Venezuela phải nhập khẩu 90% hàng hóa tiêu dùng, từ xe hơi đến lương thực. Việc phá giá đồng bạc chắc chắn sẽ làm giá hàng nhập khẩu tăng mạnh, đẩy tỷ lệ lạm phát lên cao hơn nữa và kích thích giới đầu cơ tiền tệ trục lợi từ cơ chế hai tỷ giá.

Các quan chức Chính phủ Venezuela cũng thừa nhận rằng cơ chế tỷ giá mới sẽ làm tăng giá hàng hóa, song việc tăng giá sẽ không diễn ra đột ngột. Các nhà phân tích độc lập cũng đồng ý như vậy vì theo họ, phần lớn hàng tiêu dùng nhập khẩu “không thiết yếu” của Venezuela được thanh toán bằng ngoại tệ trôi nổi trên thị trường chợ đen phát triển rộng khắp ở đất nước này. Thứ Sáu tuần trước, trước khi chính phủ công bố cơ chế tỷ giá mới, trên thị trường chợ đen đồng đô la Mỹ đổi được 6,25 bolivar, gấp ba mức tỷ giá chính thức.

Thêm vào đó, sự trợ giá rộng rãi của Chính phủ Venezuela cho các mặt hàng thiết yếu như lương thực, xăng dầu, thuốc chữa bệnh… sẽ làm dịu bớt tác động của lạm phát đối với cuộc sống của người nghèo. Ngay sau khi công bố cơ chế hối đoái mới, Tổng thống Hugo Chavez cũng tuyên bố sẽ dành thêm 1 tỉ đô la Mỹ từ ngân sách quốc gia để tăng trợ giá các mặt hàng thiết yếu cho người nghèo, đe dọa “tịch thu các nhà máy và giao lại cho công nhân nếu phát hiện tình trạng đầu cơ tích trữ hàng hóa”.

Giá dầu thô đang trong xu thế tăng cũng sẽ giúp Chính phủ Venezuela vượt qua những chấn động gây ra từ vụ phá giá đồng bạc, song với chính sách trợ giá hào phóng, chẳng hạn như giữ cho giá xăng không vượt quá 10 xu Mỹ mỗi gallon, đang nhanh chóng làm cạn kiệt nguồn ngân sách của đất nước này và không thể coi trợ giá như một giải pháp dài hạn để ổn định nền kinh tế.

Vấn đề của Venezuela là khôi phục sản xuất công nghiệp để thay thế hàng nhập khẩu và tạo ra việc làm cho người dân trong thời buổi kinh tế trì trệ và lạm phát cao.