Ngày thứ Sáu, Tổng thống Obama đến Trung Quốc bắt đầu chuyến công du châu Á.

Đáng chú ý, thâm hụt thương mại Mỹ tháng 9/2009 là 36,5 tỷ USD, cao hơn nhiều so với dự báo của các chuyên gia, mức thâm hụt này như vậy cao nhất từ tháng 1/2009. Thế nhưng tới 60,5% thâm hụt trên tương đương 22,1 tỷ USD bắt nguồn từ hoạt động thương mại chỉ với Trung Quốc

Ngày thứ Hai, Tổng thống Obama đến Bắc Kinh, thế nhưng không nên kỳ vọng điều gì sẽ có thể được giải quyết. Quan hệ kinh tế Mỹ - Trung đã trở nên quá phức tạp và khó có thể đưa ra một giải pháp đơn giản nào cho các vấn đề đang tồn tại.

Trong nội bộ nước Mỹ, sự mất cân bằng được coi như kết quả của chính sách bảo hộ từ phía Trung Quốc, đặc biệt là việc Trung Quốc không muốn để đồng nhân dân tệ tăng giá so với đồng USD.

Hiện nay, nhiều chuyên gia trên khắp thế giới đều cho rằng sẽ ra đồng nhân tệ đã phải tăng giá thêm 15% so với đồng USD. Bằng việc duy trì đồng nội tệ ở mức giá thấp một cách giả tạo, Trung Quốc đang khiến hàng hóa của nước này trỏe nên rẻ hơn tại Mỹ, sự mất cân bằng thương mại vì thế tiếp tục tăng lên.

Thế nhưng vào thập niên 1990 khi Trung Quốc neo đồng nội tệ nước này vào đồng USD, mục tiêu không phải để tạo ra thặng dư thương mại mà để mang lại ổn định trên thị trường tiền tệ toàn cầu.

Thời kỳ khủng hoảng tiền tệ tại các nước mới nổi năm 1997 và 1998, việc Trung Quốc duy trì thành công tỷ giá đồng nhân dân tệ so với đồng USD ở mức 8,3 nhân dân tệ/USD được phương Tây đánh giá cao bởi họ coi đó như một biện pháp ngăn sự hỗn loạn trên thị trường tài chính. Từ năm 2005, Trung Quốc đã để đồng nhân dân tệ tăng giá nhẹ (tỷ giá hiện nay là 6,8 nhân dân tệ/USD).

Trung Quốc thường cho rằng Mỹ phải chịu thâm hụt thương mại là bởi chính phủ Mỹ và công dân nước này đã quá quen với việc vay nợ. Tuyên bố trên có một phần bắt nguồn từ sự thật. Nếu người Mỹ vay nợ ít và chi tiêu ít hơn, thâm hụt thương mại sẽ giảm.

Thế nhưng bao năm nay Trung Quốc đã khuyến khích cho hành vi này bằng việc mua hàng nghìn tỷ USD nợ Mỹ và chứng khoán thế chấp – một phần trong nỗ lực ngăn đồng nhân dân tệ tăng giá quá nhanh so với đồng USD.

Điều này khiến người ta nhớ lại những cuộc tranh luận bất tận cuối thập niên 1980 và đầu thập niên 1990 với Nhật, nước góp phần khá lớn tạo ra thâm hụt thương mại Mỹ hiện nay.

Xét theo giá trị USD, thâm hụt thương mại với Nhật chưa bao giờ giảm thế nhưng xét tren tương quan với GDP, thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật giảm xuống 4,1 tỷ USD và không trên thực tế không đáng là bao nhiêu nếu so với mức thâm hụt 22,1 tỷ USD của Mỹ với Trung Quốc. Vấn đề này thực tế chưa bao giờ được giải quyết thế nhưng tầm quan trọng của nó không hề giảm bớt. Điều đó có thể xảy ra với Trung Quốc không?

Chắc chắn là không. Có hai khác biệt lớn. Thứ nhất, thâm hụt thương mại Mỹ hiện nay đến từ những tập đoàn tại Mỹ bán sản phẩm được sản xuất một phần hoặc toàn bộ ở Trung Quốc. Quan hệ thương mại Mỹ - Trung vì thế trở nên phức tạp hơn rất nhiều so với Nhật trước đây.

Ví dụ có thể cho thấy rõ điều đó: trong 9 tháng đầu năm 2009, kinh tế thế giới đi xuống, thâm hụt thương mại Mỹ - Nhật giảm 47% trong khi thâm hụt thương mại Mỹ - Trung Quốc chỉ giảm 16%.

Khác biệt quan trọng hơn nữa là quan hệ Mỹ - Trung khác với quan hệ Mỹ - Nhật. 25 năm trước đây, Nhật giống như một đối thủ kinh tế đáng gờm, thế nhưng không phải là đối trọng về chính trị. Dân số Nhật chưa bằng một nửa dân số Mỹ và sẽ nước này sẽ khó có thể vượt qua Mỹ về kinh tế.

Trung Quốc, với dân số hơn 1 tỷ dân, hoàn toàn có khả năng vượt qua Mỹ về kinh tế và cho đến nay đã thách thức Mỹ về cả chính trị và quân sự. Vì thế sẽ không dễ để giải quyết những bế tắc về vấn đề thương mại Trung – Mỹ.

Theo Time
Ngọc Diệp

Nguồn: cafef.vn

• Đôla Úc giảm sau khi số liệu thất nghiệp đáng thất vọng   (2016-02-18 18:23:23)
• rally Úc Đôla chạy ra khỏi hơi nước sau khi tuyên bố của RBA   (2016-02-06 06:21:43)
• Thủ tướng tiếp Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam   (2014-05-30 09:08:56)
• BHXH quản lý hiệu quả, vẫn thất thu quỹ 56 nghìn tỷ đồng/năm?   (2014-05-29 09:34:28)
• https://www.youtube.com/watch?v=qsYlPn6P4AA   (2014-04-08 08:43:43)
• TS Võ Trí Thành: Việt Nam phải biết thẹn mà phấn đấu!   (2014-04-04 09:44:22)
• Ông Nguyễn Trần Bạt: Việt Nam khó có nhà đầu tư chất lượng!   (2014-04-04 09:43:19)
• Đừng vẽ dự án để xin vốn ODA   (2014-03-31 10:46:30)
• http://cafef.vn/tai-chinh-quoc-te/pho-wall-giam-manh-nhat-2-tuan-201403270813316108ca32.chn   (2014-03-27 11:11:00)
• Mỗi người dân Việt Nam đang 'gánh' gần 20 triệu nợ công   (2014-03-25 11:20:17)