Trong khuôn khổ phiên họp thứ 20 Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội khóa XIII, trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội liên quan đến chống lãng phí đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường – Nguyễn Minh Quang chia sẻ: 

Theo số liệu tổng hợp báo cáo của 63 tỉnh, thành phố, đến ngày 30/06/2013 có 8.161 tổ chức vi phạm sử dụng đất để đất lãng phí với diện tích là 128.000 ha. 

Số liệu tổng hợp ở 44 tỉnh, thành của Bộ Xây dựng đến ngày 30/06/2013 dự án bất động sản chậm đưa vào sử dụng 2.399 dự án với diện tích là 71.000 ha; trong đó Hà Nội có 20.000 ha, căn hộ chung cư tồn tại 16.469 ha và đất nền là 1,6 triệu m²; Tp. Hồ Chí Minh có 545/1.375 dự án ngừng triển khai đầu tư xây dựng do thiếu vốn. 

Vừa qua, một số địa phương đã tập trung để xử lý, kết quả là thu hồi đất của 819 tổ chức với 38.000 ha, đang lập hồ sơ thu hồi đất của 599 tổ chức với diện 27.000 ha và sử dụng khác đối với 1.900 tổ chức, yêu cầu đưa đất vào sử dụng, cho phép chuyển mục đích sử dụng v.v... với diện tích 16.000 ha; đã thu một khoản tiền để nộp vào ngân sách. 

Tuy nhiên, khó khăn và tồn tại khi xử lý là chưa có hẳn mức sử dụng đất đối với từng loại đất để làm căn cứ xác định nhu cầu sử dụng đất của các tổ chức, chế tài xử lý vi phạm còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. 

Nguyên nhân khách quan dẫn đến chậm đưa đất vào sử dụng do suy thoái kinh tế, khó tiếp cận với nguồn vốn từ bên ngoài, người bị thu hồi đất không nhất trí với mức bồi thường. 

Thêm vào đó, khó khăn trong xử lý trách nhiệm cá nhân người đứng đầu tổ chức vi phạm và việc thu hồi đất kéo dài do phải chờ kết luận thanh tra, việc xác định giá trị còn lại của tài sản đã đầu tư chậm, địa phương không có vốn để truy trả giá trị còn lại.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng kiến nghị luật sửa đổi có quy định sử dụng công cụ thuế để hạn chế lãng phí đất đai – thuế lũy tiến. Điều này đồng nghĩa, đất không đưa vào sử dụng, hết 12 tháng mức thuế sẽ tăng lên và nếu thêm 24 tháng thuế sẽ tăng lên thêm nữa. 

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cho rằng: đánh thuế sẽ là biện pháp hữu hiệu nhất để chống lãng phí đất, không cần phải quyết định thu hồi đất các cơ quan hành chính.
 

Q. Nguyễn